امیرالمؤمنین علیه السلام شناخت نفس را شناخت کل شیء (همه چیز)و جهل به نفس را جهل به کل شیء میداند. یعنی نفس بهقدری عظمت دارد که معادل کل شیء است و با کل شیء ارتباط دارد. نظام خلقت یک نظام ریاضی است. باید دقت کنیم که عالم خلقتی نبوده که انسان در آن بهوجود بیاید. بلکه اول حقیقت انسانیت خلق شده بعد سایر عوالم وجود از حقیقت انسانی برای او به وجود آمده است.
طبق گزارههای دینی ما اساساً هدف خلقت ما و هدف غایی، معرفت است. ما هیچ چیز از این دنیا که در نظام ابدی به دردمان میخورد نمیبریم مگر معرفت. همه عبادتهایمان برای یقین است. من کیستم که «الله» با من شناخته میشود؟ وقتی من خودم را بشناسم عصمت را میشناسم . انبیاء را میشناسم.
من که هستم که یک قیامت 50 هزار ساله دارم؟ این نفس چیست که 60 سال زندگی دنیایی او معادل یک قیامت 50 هزار ساله است؟